Tormod Ytrehus

tormod@lomedia.no

Onsdag vart Fellesforbundet og NHO Mat og Drikke einige i tariffoppgjeret for tilsette i jordbruk og gartneri.

Forhandlingsresultatet er blant anna 3 kroner auke i minstelønnssatsen for ferie- og innhaustingshjelp og satsen for fast tilsette frå 1. november.

Denne minstelønna er såkalla allmenngjort, altså lovfesta minstelønn i bransjen. Den gjeld dermed langt fleire enn dei som jobbar i ei bedrift med tariffavtale.

Norske bønder: Her er fem tiltak mot lønnsdumping i åkeren

Få er fagorganiserte

Då forhandlingane starta, gjekk forbundet hardt ut og kravde at den omdiskuterte minstelønna på 123,15 kroner for ferie- og innhaustingshjelp, vart fjerna. Sesongarbeidarar ville fått eit lønnshopp på 20 kroner timen med same minstelønn som fast tilsette.

– Vi har fått forbetra vilkåra for sesongarbeidarane, men ikkje så mykje som vi håpa på, konstaterer forhandlingsleiar Arvid Eikeland i Fellesforbundet til Magasinet for fagorganiserte.

Få er fagorganiserte i jordbruk og gartneri, og forbundet har under 200 medlemmer dei kunne tatt ut i ein eventuell streik.

– Vi fekk ikkje fjerna jordbærplukkarsatsen, men vi sende eit tydeleg signal til arbeidsgivarane, meiner Eikeland.

Avsløring: Polske jordbærplukkarar hevdar dei vart bedd om å ljuge om lønna

Plan for å auke lønna

Fellesforbundet og motparten er derimot einige om behovet for ein plan som blant anna skal bidra til å auke lønnsnivået i næringa, som var eit anna krav frå forbundet.

Formålet er å sikre rekrutteringa.

Minstelønna vart løfta fram i mediebildet då næringa sleit med våronna etter at koronakrisa hindra utanlandske arbeidarar frå å komme til Norge.

Det viste seg at permitterte nordmenn ville tape inntekt på å ta seg jobb i landbruket framfor å få dagpengar frå Nav.

Stortinget bad regjeringa sørge for nok arbeidskraft, saman med partane i arbeidslivet, av omsyn til matforsyninga og beredskapen.

«Det forutsettes at man sikrer ordnede lønns- og arbeidsforhold», heiter det i vedtaket frå 31. mars som Fellesforbundet tok med seg inn i forhandlingane.

Denne skapte debatt: Paulina og vennane kom til Norge for å plukke jordbær. Etter tre dagar reiste dei fortvila heim

… og lønnsemda

Forbundet og NHO Mat og Drikke skal no invitere regjeringa, aktørar og organisasjonar i landbruket for å diskutere tiltak dei kan sette i verk så snart som mogleg.

Partane understrekar at lønns- og arbeidsvilkår skal fastsettast i tariffoppgjer, men peikar på at viktige rammevilkår blir fastsette andre stadar.

Lønnsemda i næringa blir i stor grad påverka gjennom jordbruksoppgjeret mellom bondeorganisasjonane og staten. I tillegg er dei store grossistane og daglegvarkjedene mektige aktørar.

– Med betre rammevilkår, trur vi også lønns- og arbeidsvilkåra vil styrkast. Dette er eit veldig viktig politisk arbeid, understrekar Eikeland i Fellesforbundet.

Samarbeid mot useriøsitet

Forbundet og NHO Mat og Drikke er dessutan einige om legge til rette for eit bransjeprogram mot useriøsitet og arbeidslivskriminalitet i næringa. Dette var også eit krav frå Fellesforbundet.

Fleire tilfelle av ulovleg lønns- og arbeidsvilkår blant jordbærplukkarar har blitt avdekka av Arbeidstilsynet i sommar, omtalt blant anna i Magasinet for fagorganiserte.

Mye lest: Konrad og Klaudia jobba 50 timars veke i jordbæråkeren. Då lønnsslippen kom, fekk dei hakeslepp

Innan mars 2021 skal partane invitere myndigheitene og bondeorganisasjonane til å starte det nye samarbeidet.

Nøgde arbeidsgivarar

– Vi er nøgd med å ha komme til einigheit med Fellesforbundet i dette oppgjeret innanfor ei ramme som bedriftene kan bere, skriv kommunikasjonsdirektør Indunn Storetvedt Eriksen i NHO Mat og Drikke i ein epost til Magasinet.

– Samtidig er vi glade for at vi også har komme fram til ein plan for korleis vi i fellesskap skal jobbe for å betre rekrutteringa og ikkje minst korleis vi kan arbeide for å sikre auka grad av seriøsitet i den delen av bransjen som har utfordringar.