Aslak Bodahl

foreignworkers@lomedia.no

Kto decyduje, kiedy mogę wziąć urlop?

O tym, kiedy urlop można wykorzystać, w dużej mierze decyduje pracodawca.

Zgodnie z norweską ustawą urlopową masz prawo do 25 dni urlopu rocznie. W tzw. głównym okresie urlopowym, między 1 czerwca i 30 września, masz prawo do urlopu w formie 18 dni roboczych. Dni robocze to wszystkie dni, które nie są niedzielami, ustawowymi dniami wolnymi lub świętami. Sobota jest więc tu dniem roboczym.

Możesz również złożyć wniosek o zgodę na wykorzystanie w ramach roku urlopowego, pozostałych siedmiu dni urlopu naraz. Rok urlopowy to to samo co rok kalendarzowy.

Uprawnienia do świadczenia urlopowego nabywa się rok wcześniej. Ale nawet bez pozyskanych uprawnień do świadczenia urlopowego, nadal posiadasz prawo do urlopu. Nie dotyczy to osób, które podjęły pracę po 15 sierpnia w roku urlopowym.

Kiedy się dowiem o terminie urlopu?

Twój pracodawca, dosyć wcześnie przed urlopem, musi ustalić jego okres z mężem zaufania lub tobą  – pracownikiem. Termin urlopu powinien zostać wyjaśniony nie później niż dwa miesiące przed jego rozpoczęciem – o ile nie zaistnieją szczególne powody, stojące temu na przeszkodzie, jak informuje Norweska Inspekcja Pracy.

W pracy mamy układ zbiorowy. Czy w takim razie dostanę dłuższy urlop?

Tak. Zakłady objęte układem zbiorowym otrzymują pięć dodatkowych dni urlopu. To daje łącznie 30 dni. Jeśli w roku urlopowym ukończysz 60 lat, otrzymasz jeszcze dodatkowy urlop w postaci sześciu dni roboczych.

Dodatkowe wakacje można wykorzystać na dwa sposoby: łącznie lub w formie jednego lub kilku dni naraz.

Pracuję w niepełnym wymiarze godzin. Do jak długiego urlopu mam prawo?

Jako pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin masz prawo do tej samej długości urlopu co pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin. Czyli 25 dni. Układ zbiorowy dotyczący dodatkowych urlopów, obejmuje również pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin.

Jeżeli, przy zatrudnieniu na pół etatu (50 %), weźmiesz cztery tygodnie wakacji letnich, wykorzystasz w ten sposób swoje cztery tygodnie urlopu, do których masz prawo. Dni, w których normalnie masz wolne, są w tym kontekście uznawane za dni urlopu.

Jeżeli pracując na pół etatu (50 %)  weźmiesz cztery tygodnie urlopu, pracodawca nie może potrącić ci czterech tygodni i jednego dnia z płacy, gdy świadczenie urlopowe zostało rozliczone wraz z płacą za maj lub czerwiec. Przy 50-procentowym stanowisku potrącenie dotyczy wyłącznie dni, w których miałeś/aś pracować, tj. dwa tygodnie i pół dnia.

A co z urlopem, w przypadku podjęcia nowej pracy?

Przysługuje ci zarówno prawo, jak i obowiązek wykorzystania urlopu, nawet w przypadku podjęcia nowej pracy. Jest to uwarunkowane tym, że urlop u poprzedniego pracodawcy w pełni nie został wykorzystany. Aby pracodawca mógł nalegać na wzięcie przez ciebie urlopu, musisz posiadać uprawnienia do świadczenia urlopowego z byłego lub obecnego miejsca pracy, nabyte w  ciągu poprzedniego roku.

Masz prawo do:

• Pełnego urlopu – 25 dni roboczych – jeśli podejmiesz pracę nie później niż 30 września.

• Trzech tygodni urlopu w głównym okresie urlopowym (między 1 czerwca i 30 września), jeśli podejmiesz pracę nie później niż 15-go sierpnia.

• Minimum jednego tygodnia urlopu w bieżącym roku, jeśli podejmiesz pracę po 30 września.

Kiedy otrzymam świadczenie urlopowe?

Wypłata świadczenia urlopowego dokonywana jest w ostatnim normalnym dniu wypłat przed urlopem. Większość pracodawców zastępuje aktualną płacę za czerwiec świadczeniem urlopowym.

Świadczenie urlopowe jest rozliczane na podstawie wynagrodzenia wypłaconego rok wcześniej. 2022 jest więc rokiem nabycia uprawnień do tegorocznego świadczenia urlopowego.

Zazwyczaj za punkt wyjścia bierze się sześć dni roboczych w tygodniu. Daje to średnio 26 dni roboczych na miesiąc. W przypadku pięciotygodniowego urlopu (30 dni roboczych), pracodawca musi potrącić wynagrodzenie za cztery dni więcej niż pełne miesięczne wynagrodzenie, co często na odcinku wypłaty jest określane jako 4/26. Ten system rozliczania potrącenia jest często stosowany nawet przy pięciodniowym tygodniu pracy.

Ile wyniesie moje świadczenie urlopowe?

Jest to zależne od tego, czy się jest zatrudnionym w zakładzie posiadającym układ zbiorowy. Zgodnie z prawem, kwota świadczenia urlopowego odpowiada 10,2 procent ubiegłorocznej płacy. Jak wspomniano, pracownicy w wieku powyżej 60 lat są uprawnieni do dodatkowego urlopu i stawki procentowej 12,5.

Jednakowoż przy układach zbiorowych przepisy są bardziej korzystne. W zakładach posiadających układy zbiorowe, świadczenie urlopowe pracowników odpowiada 12 procentom ubiegłorocznego wynagrodzenia. Osoby powyżej 60 roku życia otrzymują świadczenie urlopowe w wysokości 14,3 procent.

Wiele osób myśli, że ​​świadczenie urlopowe jest wolne od podatku. Tak nie jest. Świadczenie urlopowe stanowi dla pracownika dochód podlegający opodatkowaniu i jest wliczane do podstawy rozliczania podatku za cały rok dochodowy. Aby w miesiącu wypłaty uniknąć potrącenia podatku ze świadczenia urlopowego, przez resztę roku potrącane jest nieco więcej podatku od normalnych płac.

Czy muszę wziąć urlop?

Masz obowiązek wziąć urlop, a pracodawca ma obowiązek dopilnowania, by urlop został wykorzystany. Wszystkie ustawowe urlopy muszą zostać przeniesione na następny rok urlopowy, jeśli nie zostały wykorzystane. Dotyczy to także osób, które długo chorowały i którym pozostało dużo niewykorzystanego urlopu.

Urlopu nie można zastąpić wypłatą pieniężną. Urlop musi zostać wykorzystany w formie dni wolnych od pracy. Otrzymywanie świadczenia urlopowego za urlopy, które nie zostały wykorzystane lub które zostały przeniesione na kolejny rok urlopowy, jest zabronione.

W przypadku ustania stosunku pracy, możesz otrzymać świadczenie urlopowe za niewykorzystane urlopy.

Jakie mam prawa jeżeli zachoruję podczas wakacji?

Dla uprawnienia do nowego urlopu wystarczy zaświadczenie lekarskie. Aby móc się o to ubiegać, wymagana jest stuprocentowa niezdolność do pracy lub zwolnienie lekarskie.

W przypadku nastąpienia całkowitej niezdolności do pracy przed urlopem, możesz złożyć wniosek o odroczenie urlopu na późniejszy termin danego roku urlopowego. Wniosek ten musi być udokumentowany zaświadczeniem lekarskim i złożony najpóźniej w ostatnim dniu pracy przed planowanym rozpoczęciem urlopu.

W przypadku nastąpienia całkowitej niezdolności do pracy podczas urlopu, możesz złożyć wniosek o odroczenie odpowiedniej liczby dni roboczych urlopu i przyznania ich w formie nowego urlopu w późniejszym terminie danego roku urlopowego.

Czy mogę podzielić urlop na pojedyncze dni?

Pracownicy nie mogą żądać podziału urlopu na pojedyncze dni bez porozumienia się z pracodawcą. Jeżeli w tygodniu, na który bierzesz urlop, twój normalny czas pracy wynosi trzy dni, to zużyłeś jeden tydzień urlopu, a nie jego trzy dni.

Na stronach Norweskiej Inspekcji Pracy, arbeidstilsynet.no znajdziesz więcej informacji po polsku o urlopach.

Źródła: Norweska ustawa urlopowa (Ferieloven), Norweska Inspekcja Pracy (Arbeidstilsynet), Norweska Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (Altinn), Firma doradcza w zakresie zasad działania świata pracy (Infotjenester), Czasopisma Fagbladet oraz HK-Nytt.

Tłumaczenie: Halina Thee

Artykuł po angielsku: When can I take my holidays? Here are 10 questions and answers

Artykuł po litewski: Kuriuo metu galiu atostogauti? Atsakymai į 10 klausimų

Śledź nas na Facebooku: FriFagbevegelse for foreign workers